Перевод: с латинского на английский

с английского на латинский

to offer sacrifice

  • 1 lito

    lĭto, āvi, ātum, 1, v. n. and a., to make an offering which exhibits favorable prognostics, to sacrifice under favorable auspices, to obtain favorable omens.
    I.
    Lit.
    A.
    Neutr.:

    si istuc umquam factum est, tum me Juppiter Faciat, ut semper sacrificem nec umquam litem,

    Plaut. Poen. 2, 41:

    nec auspicato, nec litato instruunt aciem,

    without favorable omens, Liv. 5, 38:

    Manlium egregie litasse,

    id. 8, 9, 1:

    non facile litare,

    id. 27, 23; 29, 10, 6; Suet. Caes. 81;

    curt. 7, 7, 29: impia tam saeve gesturus bella litasti,

    Luc. 7, 171.—Prov.: mola tantum salsa litant, qui non habent tura, i. e. a man can give no more than he has, Plin. praef. § 11.—
    (β).
    With dat.:

    cum pluribus dis immolatur, qui tandem evenit, ut litetur aliis, aliis non litetur,

    Cic. Div. 2, 17, 38:

    litatum est ei deo,

    Plin. 10, 28, 40, § 75.—
    (γ).
    With abl.:

    proximā hostiā litatur saepe pulcherrime,

    Cic. Div. 2, 15, 36; so Plin. 8, 45, 70, § 183:

    humanis hostiis,

    Tac. G. 9.—
    2.
    Of the victim itself, to give a favorable omen, promise a successful event:

    victima Diti patri caesa litavit,

    Suet. Oth. 8; id. Aug. 96:

    non quacunque manu victima caesa litat,

    Mart. 10, 73, 6.—
    3.
    Transf., in gen., to make an offering, offer sacrifice:

    qui hominem immolaverint, exve ejus sanguine litaverint... capite puniuntur,

    Paul. Sent. 5, 23, 16.—
    B.
    Act., to offer acceptably ( poet. and in post-class. prose):

    exta litabat ovis,

    Prop. 4 (5), 1, 24:

    sacra bove,

    Ov. F. 4, 630:

    sacris litatis,

    Verg. A. 4, 50:

    sacris ex more litatis,

    Ov. M. 14, 156:

    Phoebe, tibi enim haec sacra litavi,

    Stat. Th. 10, 338:

    tibi litavi hoc sacrum,

    Luc. 1, 632:

    diis sanguinem humanum,

    Flor. 3, 4, 2:

    hostias,

    Just. 20, 2, 14.—
    II.
    Trop.
    A.
    To bring an offering to, to make atonement to, to propitiate, appease, satisfy:

    litemus Lentulo, parentemus Cethego,

    Cic. Fl. 38, 96:

    publico gaudio,

    Plin. Pan. 52, 4: aliquid poenā, Auct. B. Hisp. 24. — Impers. pass.:

    sanguine quaerendi reditus, animāque litandum Argolicā,

    Verg. A. 2, 118:

    postquam litatum est Ilio Phoebus redit,

    Sen. Agm. 577:

    de alicujus sanguine legibus,

    App. M. 2, p. 132 fin.
    B.
    To devote, consecrate: plura non habui, dolor, tibi quae litarem, Sen. Med. fin.:

    honorem deo,

    Tert. Patient. 10:

    victimam,

    Prud. Cath. 7, 5.

    Lewis & Short latin dictionary > lito

  • 2 macto

    macto, āvi, ātum, 1 (old form of perf. subj. mactassint, Enn., Afran., and Pompon. ap. Non. 342, 12 sq.), v. freq. a. [macto, kindr. to Sanscr. makh, mah; intens. māmahyata, to slaughter, sacrifice; maha, victim; the ct in macto like vectum from veho; hence],
    I.
    Within the religious sphere, to offer, sacrifice, immolate any thing in honor of the gods:

    ferctum Jovi moveto et mactato sic,

    Cato, R. R. 134, 2; so id. ib. § 4: pultem dis mactat, Varr. ap. Non. 341, 28:

    nigras pecudes,

    Lucr. 3, 52:

    lectas de more bidentes Cereri,

    Verg. A. 4, 57; Varr. ap. Non. 114, 27:

    mactatus vitulus concidit propter aras,

    Lucr. 2, 353:

    manibus divis mactata,

    id. 6, 759:

    mactata veniet lenior hostia,

    Hor. C. 1, 19, 16:

    mactata Polyxena,

    Ov. M. 13, 448:

    trecenti ex dediticiis hostiarum more mactati,

    Suet. Aug. 15:

    vite caper morsa Bacchi mactandus ad aras,

    Ov. M. 15, 114:

    suovetaurilia mactanda, Fronto de Fer. Als. 3 Mai.: se Orco,

    Liv. 9, 40:

    hostium legiones Telluri ac diis Manibus mactandas dabo,

    id. 10, 28; cf.:

    ruptores pacis ultioni et gloriae,

    Tac. A. 2, 13.—
    II.
    Beyond the relig. sphere.
    A.
    To present, reward, honor with any thing good or bad: Livius inde redit magno mactatu' triumpho, Enn. ap. Serv. Verg. A. 9, 641 (Ann. v. 302 Vahl.):

    eos ferunt laudibus et mactant honoribus,

    heap honors on, extol, Cic. Rep. 1, 43, 67 (also ap. Non. 342, 5); id. Vatin. 6, 14; id. Div. 1, 11, 18.—
    B.
    Far more freq. in a bad sense, to afflict, trouble, punish with any thing: illum di deaeque magno mactassint malo, Enn. ap. Non. 342, 15 (Trag. v. 377 Vahl.); Afran. ib. 16; Cic. Vatin. 15, 36; cf. without abl., Pompon. ib. 12:

    dotatae mactant et malo et damno viros,

    Plaut. Aul. 3, 5, 61; cf.:

    mactare malo adficere significat,

    Non. 342, 8:

    aliquem infortunio,

    Plaut. Poen. 3, 1, 14: faxo tali eum mactatum, atque hic est, infortunio, * Ter. Phorm. 5, 9, 39:

    hostes patriae aeternis suppliciis vivos mortuosque mactabis,

    pursue, punish, Cic. Cat. 1, 13, 33; cf.:

    divisores omnium tribuum domi ipse suae crudelissima morte mactaret,

    id. Harusp. Resp. 20, 42:

    aliquem summo supplicio,

    id. ib. 1, 11, 27:

    aliquem morte,

    id. Rep. 2, 35, 60:

    mactantur comminus uno exitio,

    Sil. 17, 500.—
    C.
    To kill, slaughter, put to death:

    hic mactat Ladona, Pheretaque Demodocumque,

    Verg. A. 10, 413:

    illigatas mollibus damas plagis,

    Mart. 1, 50, 24: haec dextra Lernam taetra mactata excetra Pacavit, Cic. poët. Tusc. 2, 9, 22.—
    D.
    To magnify; trop, to extol, glorify, honor; esp. to glorify [p. 1094] honor a deity with sacrifices, to worship:

    Liberum patrem fanorum consecratione mactatis,

    Arn. 1, 24:

    puerorum extis deos manes mactare,

    Cic. Vatin. 6, 14.—
    E.
    Poet., to give splendor to a festival: lacte Latinas, Cic. poët. Div. 1, 11, 18.—
    F.
    Aliquem or aliquid, to overthrow, ruin, destroy, Cic. Fl. 22, 52:

    quorum ego furori nisi cessissem, in Catilinae busto vobis ducibus mactatus essem,

    should have been sacrificed, id. ib. 7, 16:

    perfidos et ruptores pacis ultioni et gloriae mactandos,

    to offer up, immolate, Tac. A. 2, 13:

    cum videant jus civitatis illo supplicio esse mactatum,

    Cic. Verr. 2, 4, 11, § 26: aut naves uram, aut castra mactabo, to destroy, Att. ap. Non. 341, 18.—Hence, mactus, a, um, Part., sync. for mactatus:

    boves mactae,

    Lucr. 5, 1339 (better referred to maco, q. v.).

    Lewis & Short latin dictionary > macto

  • 3 sacrificō

        sacrificō (old sacruficō), āvī, ātus, āre    [sacrificus], to make a sacrifice, offer sacrifice, sacrifice: Spatium sacruficandi, T.: princeps in sacrificando: ars sacrificandi conscripta, L.: Sacrificat tumulumque honorat, O.: Herculi, Cu.: Iunoni reginae maioribus hostiis, L.: pro populo, L.: Apollini pro me, L.: editi dii quibus sacrificaretur, L.: ignavem suem, O.: pecora rite, L.
    * * *
    sacrificare, sacrificavi, sacrificatus V
    sacrifice; celebrate the Mass (Erasmus)

    Latin-English dictionary > sacrificō

  • 4 feriō

        feriō —, —, īre    [2 FER-], to strike, smite, beat, knock, cut, thrust, hit: velut si re verā feriant, H.: cornu ferit ille, butts, V.: alqm: parietem: murum arietibus, batter, S.: calce feritur aselli, O.: mare, V.: frontem, beat the brow, i. e. be provoked: Sublimi sidera vertice, hit, touch, H.: his spectris etiam si oculi possent feriri, etc.: feriuntque summos Fulmina montes, H.. tabulae laterum feriuntur ab undis, O.: Sole radiis feriente cacumina, O.: ferit aethera clamor, V.— To kill by striking, give a death-blow, slay, kill: hostem: (eum) securi, behead: telo orantem multa, V.: te (maritum), H.: leonem, S<*> Frigore te, i. e. cut you dead, H.— To slaughter, offer, sacrifice: agnam, H.: porcum, L. (old form.).—With foedus, to make a compact, covenant, enter into a treaty (because a sacrifice was offered to confirm a covenant): is, quicum foedus feriri in Capitolio viderat: amorum turpissimorum foedera ferire, form illicit connections: lungit opes foedusque ferit, V.—Fig., to strike, reach, affect, impress: multa in vitā, quae fortuna feriat: verba palato, coin, H.: binis aut ternis ferire verbis, make a hit.—To cozen, cheat, gull, trick (colloq.): Geta Ferietur alio munere, T.
    * * *
    I
    feriare, feriavi, feriatus V
    rest from work/labor; keep/celebrate holiday; be idle; abstain from
    II
    ferire, -, - V
    hit, strike; strike a bargain; kill, slay

    Latin-English dictionary > feriō

  • 5 immolō (in-m-)

        immolō (in-m-) āvī, ātus, āre,    to sprinkle with sacrificial meal; hence, to make a sacrifice, offer, sacrifice, immolate: cum Sulla immolaret: Musis bovem: animalia capta, Cs.: homines, Cs.: cum pluribus dis immolatur: quibus hostiis immolandum cuique deo: te hoc volnere, V.

    Latin-English dictionary > immolō (in-m-)

  • 6 mactō

        mactō āvī, ātus, āre    [mactus], to magnify, extol, honor, glorify, elevate: puerorum extis deos manīs: lacte Latinas, make splendid, C. poët.: eos honoribus, load with honors.—To offer, sacrifice, immolate, devote: bidentīs Cereri, V.: Lentulo victimam: Mactata veniet lenior hostia, H.: hostium legiones mactandas Telluri dabo, L.— To kill, slaughter, put to death: summo supplicio mactari: alqm, V., O.— To overthrow, ruin, destroy: nisi cessissem, mactatus essem, should have been sacrificed: ius civitatis illo supplicio mactatum.— To afflict, trouble, punish: tali mactatus atque hic est infortunio, T.: hostīs patriae suppliciis, pursue.
    * * *
    mactare, mactavi, mactatus V
    magnify, honor; sacrifice; slaughter, destroy

    Latin-English dictionary > mactō

  • 7 facio

    făcĭo, feci, factum, 3, v. a. and n.; in pass.: fio, factus, fieri ( imper. usually fac, but the arch form face is freq., esp. in Plaut. and Ter., as Plaut. As. prol. 4; 1, 1, 77; id. Aul. 2, 1, 30; id. Cist. 2, 1, 28; id. Ep. 1, 1, 37; 2, 2, 117; id. Most. 3, 2, 167 et saep.; Ter. And. 4, 1, 57; 4, 2, 29; 5, 1, 2; 14; id. Eun. 1, 2, 10 al.; Cato, R. R. 23, 1; 26; 32 al.; Cat. 63, 78; 79; 82; Ov. Med. fac. 60; Val. Fl. 7, 179 al.; futur. facie for faciam, Cato ap. Quint. 1, 7, 23; cf. dico, init., and the letter e:

    faxo,

    Plaut. Am. 1, 1, 199; 2, 1, 42; 3, 3, 17; 3, 4, 14; 5, 1, 55 et saep.; Ter. And. 5, 2, 13; id. Eun. 2, 2, 54; 4, 3, 21 al.; Verg. A. 9, 154; 12, 316; Ov. M. 3, 271; 12, 594: faxim, Enn. ap. Non. 507, 23; Plaut. Am. 1, 3, 13; id. Aul. 3, 2, 6; 3, 5, 20 al.; Ter. And. 4, 4, 14; id. Heaut. 1, 2, 13:

    faxis,

    Hor. S. 2, 3, 38; Sil. 15, 362: faxit, Lex Numae in Paul. ex Fest. s. v. ALIVTA, p. 6 Mull.; Fragm. XII. Tab. ap. Gell. 20, 1, 12; Plaut. Capt. 3, 4, 90; 3, 5, 54; id. Cas. 3, 5, 6 al.; Ter. Heaut. 1, 2, 24; id. Phorm. 3, 3, 21:

    faximus,

    Plaut. Truc. 1, 1, 40: faxitis, an old form in Liv. 23, 11, 2; 25, 12, 10; 29, 27, 3:

    faxint,

    Plaut. Am. 2, 1, 85; id. Aul. 2, 1, 27; 2, 2, 79 al.; Ter. Heaut. 1, 1, 109; id. Hec. 1, 2, 27; 3, 2, 19; Cic. Verr. 2, 3, 35, § 81; id. Fam. 14, 3, 3.—In pass. imper.:

    fi,

    Plaut. Curc. 1, 1, 87; Hor. S. 2, 5, 38; Pers. 1, 1, 39:

    fite,

    Plaut. Curc. 1, 1, 89 al. — Indic.: facitur, Nigid. ap. Non. 507, 15: fitur, Cato ap. Prisc. p. 789:

    fiebantur,

    id. ib.: fitum est, Liv. Andron. ap. Non. 475, 16.— Subj.: faciatur, Titin. ib.— Inf.: fiere, Enn. ap. Charis. p. 75 P.; Ann. v. 15, ed. Vahl.; Laev. ap. Gell. 19, 7, 10.—On the long i of fit, v. Ritschl, prol. p. 184, and cf. Plaut. Capt. prol. 25: ut fit in bello) [prob. root bha-; Sanscr. bhasas, light; Gr. pha-, in phainô, phêmi; cf. fax, facetiae, facilis, Corss. Ausspr. 1, 423.—But Curt. refers facio to root the- (strengthened THEK), Griech. Etym. p. 64], to make in all senses, to do, perform, accomplish, prepare, produce, bring to pass, cause, effect, create, commit, perpetrate, form, fashion, etc. (cf. in gen.:

    ago, factito, reddo, operor, tracto): verbum facere omnem omnino faciendi causam complectitur, donandi, solvendi, judicandi, ambulandi, numerandi,

    Dig. 50, 16, 218.
    I.
    Act.
    A.
    In gen.
    (α).
    With acc.: ut faber, cum quid aedificaturus est, non ipse facit materiam, sed ea utitur, quae sit parata, etc.... Quod si non est a deo materia facta, ne terra quidem et aqua et aer et ignis a deo factus est, Cic. N. D. Fragm. ap. Lact. 2, 8 (Cic. ed. Bait. 7, p. 121):

    sphaera ab Archimede facta,

    Cic. Rep. 1, 14:

    fecitque idem et sepsit de manubiis comitium et curiam,

    id. ib. 2, 17:

    aedem,

    id. ib. 2, 20:

    pontem in Arari faciundum curat,

    Caes. B. G. 1, 13, 1:

    castra,

    id. ib. 1, 48, 2; Cic. Fam. 15, 4, 4:

    faber vasculum fecit,

    Quint. 7, 10, 9:

    classem,

    Caes. B. G. 4, 21, 4:

    cenas et facere et obire,

    Cic. Att. 9, 13, 6:

    ignem lignis viridibus,

    id. Verr. 2, 1, 17, § 45:

    poema,

    to compose, id. Pis. 29, 70:

    carmina,

    Juv. 7, 28:

    versus,

    id. 7, 38:

    sermonem,

    Cic. Fam. 9, 8, 1; cf.

    litteram,

    id. Ac. 2, 2, 6: ludos, to celebrate, exhibit = edere, id. Rep. 2, 20; id. Att. 15, 10;

    also i. q. ludificari,

    Plaut. Capt. 3, 4, 47:

    sementes,

    i. e. to sow, Caes. B. G. 1, 3, 1:

    messem,

    Col. 2, 10, 28:

    pecuniam,

    to make, acquire, Cic. Verr. 2, 2, 6, § 17:

    manum (with parare copias),

    to collect, prepare, id. Caecin. 12, 33; so,

    cohortes,

    Caes. B. C. 3, 87, 4:

    exercitum,

    Vell. 2, 109, 2; and:

    auxilia mercede,

    Tac. A. 6, 33:

    iter,

    Cic. Att. 3, 1; id. Planc. 26, 65; id. Div. 1, 33, 73 et saep.; cf.

    also the phrases: aditum sibi ad aures,

    Quint. 4, 1, 46:

    admirationem alicujus rei alicui,

    to excite, Liv. 25, 11, 18; Sen. Ep. 115:

    aes alienum,

    Cic. Att. 13, 46, 4; Liv. 2, 23, 5; Sen. Ep. 119, 1:

    alienationem disjunctionemque,

    Cic. Lael. 21, 76:

    animum alicui,

    Liv. 25, 11, 10:

    arbitrium de aliquo,

    to decide, Hor. C. 4, 7, 21;

    opp. arbitrium alicui in aliqua re,

    i. e. to leave the decision to one, Liv. 43, 15, 5:

    audaciam hosti,

    id. 29, 34, 10:

    audientiam orationi,

    Cic. Div. in Caecil. 13, 42:

    auspicium alicui,

    Liv. 1, 34, 9; Hor. Ep. 1, 1, 86:

    auctoritatem,

    Cic. de Imp. Pomp. 15, 43:

    bellum,

    Cic. Off. 1, 11, 35; Caes. B. G. 3, 29, 2:

    multa bona alicui,

    Plaut. Poen. 5, 4, 46:

    castra,

    to pitch, Tac. H. 5, 1:

    caulem,

    to form, Col. Arb. 54:

    clamores,

    to make, raise, Cic. Brut. 95, 326:

    cognomen alicui,

    to give, Liv. 1, 3, 9:

    commercium sermonis,

    id. 5, 15, 5:

    concitationes,

    Caes. B. C. 3, 106 fin.:

    conjurationes,

    to form, id. B. G. 4, 30 fin.:

    consuetudinem alicui cum altero,

    Cic. Fam. 13, 23, 1:

    consilia alicui,

    Liv. 35, 42, 8:

    contentionem cum aliquo,

    Cic. Off. 1, 38, 137:

    controversiam,

    to occasion, id. Or. 34, 121:

    convicium magnum alicui,

    id. Fam. 10, 16, 1:

    copiam pugnandi militibus,

    Liv. 7, 13, 10:

    corpus,

    to grow fat, corpulent, Cels. 7, 3 fin.; Phaedr. 3, 7, 5:

    curam,

    Tac. A. 3, 52:

    damnum,

    to suffer, Cic. Brut. 33, 125:

    detrimentum,

    id. Verr. 2, 4, 9, § 20:

    desiderium alicujus, rei alicui,

    Liv. 3, 34, 7; 7, 24, 10:

    dicta,

    Ov. F. 2, 375; 3, 515:

    difficultatem,

    Quint. 10, 3, 10 and 16:

    discordiam,

    to cause, Tac. H. 3, 48:

    discrimen,

    Quint. 7, 2, 14; 11, 1, 43:

    disjunctionem (with alienationem),

    Cic. Lael. 21, 76:

    dolorem alicui,

    id. Att. 11, 8, 2:

    dulcedinem,

    Sen. Ep. 111:

    eloquentiam alicui (ira),

    Quint. 6, 2, 26:

    epigramma,

    to write, Cic. Arch. 10, 25:

    errorem,

    Sen. Ep. 67:

    eruptiones ex oppido,

    Caes. B. C. 2, 2, 5:

    exemplum,

    Quint. 5, 2, 2: exempla = edere or statuere, Plaut. Most. 5, 1, 66. exercitum, to raise, muster, Tac. A. 6, 33:

    exspectationem,

    Quint. 9, 2, 23:

    facinus,

    Plaut. Bacch. 4, 9, 1; Cic. Fin. 2, 29, 95; Tac. A. 12, 31:

    facultatem recte judicandi alicui,

    Cic. Verr. 2, 2, 73, § 179:

    fallaciam,

    Ter. And. 1, 8, 7:

    famam ingenii,

    Quint. 11, 2, 46:

    fastidium,

    Liv. 3, 1, 7:

    favorem alicui,

    id. 42, 14, 10; Quint. 4, 1, 33:

    fidem alicui,

    Cic. Cat. 3, 2, 4; id. Att. 7, 8, 1; Quint. 6, 2, 18:

    finem,

    Cic. Att. 16, 16, 16; id. Rep. 2, 44:

    formidinem,

    to excite, Tac. H. 3, 10:

    fortunam magnam (with parare),

    Liv. 24, 22, 9:

    fraudem,

    Plaut. Mil. 2, 2, 9; Cic. Att. 4, 12:

    fugam fecerunt, stronger than fugerunt,

    Liv. 8, 9, 12 Weissenb.; Sall. J. 53, 3;

    but: cum fugam in regia fecisset (sc. ceterorum),

    Liv. 1, 56, 4; so,

    fugam facere = fugare,

    id. 21, 5, 16; 21, 52, 10:

    fugam hostium facere,

    id. 22, 24, 8; 26, 4, 8 al.:

    gestum vultu,

    Quint. 11, 3, 71:

    gradum,

    Cic. de Or. 2, 61, 249; id. Verr. 2, 2, 1, § 3; Quint. 3, 6, 8:

    gratiam alicujus rei,

    Liv. 3, 56, 4; 8, 34, 3:

    gratulationem alicui,

    Cic. Fam. 11, 18, 3; Sen. Ep. 6:

    gratum alicui,

    Ter. Eun. 4, 4, 56; Cic. Rep. 1, 21; cf.:

    gratissimum alicui,

    id. Fam. 7, 21 fin.:

    histrioniam,

    Plaut. Am. prol. 152:

    homicidium,

    to commit, Quint. 5, 9, 9:

    hospitium cum aliquo,

    Cic. Balb. 18, 42:

    imperata,

    Caes. B. G. 2, 3, 3:

    impetum in hostem,

    Cic. Fin. 1, 10, 34; Liv. 25, 11, 2:

    incursionem,

    Liv. 3, 38, 3:

    indicium,

    Cic. Verr. 2, 1, 57, § 150:

    inducias,

    id. Phil. 8, 7, 20:

    initium,

    to begin, id. Agr. 2, 29, 79; cf.:

    initia ab aliquo,

    id. Rep. 1, 19:

    injuriam,

    id. ib. 3, 14 (opp. accipere); Caes. B. G. 1, 36, 4; Quint. 3, 6, 49; 10, 1, 115:

    insidias alicui,

    Cic. Mil. 9, 23:

    iram,

    Quint. 6, 1, 14:

    jacturam,

    Cic. Off. 3, 23, 89; id. Fin. 2, 24, 79; Caes. B. G. 7, 77, 7:

    judicium,

    Cic. Att. 7, 23, 2:

    judicatum,

    to execute, id. Fl. 20, 48:

    jus alicui,

    Liv. 32, 13, 6:

    jussa,

    Ov. F. 1, 379:

    laetitiam,

    Cic. Fin. 1, 7, 25:

    largitiones,

    id. Tusc. 3, 20, 48:

    locum poetarum mendacio,

    Curt. 3, 1, 4:

    locum alicui rei,

    Cels. 2, 14 fin.; 7, 4, 3; Curt. 4, 11, 8; Sen. Ep. 91, 13 et saep.:

    longius,

    Cic. Leg. 1, 7, 22 al.:

    valde magnum,

    id. Q. Fr. 1, 2, 2, § 7:

    medicinam alicui,

    to administer, id. Fam. 14, 7:

    memoriam,

    Quint. 11, 2, 4:

    mentionem,

    Cic. Q. Fr. 2, 11, 2:

    metum,

    to excite, Tac. A. 6, 36:

    turbida lux metum insidiarum faciebat,

    suggested, Liv. 10, 33, 5:

    metum alicui,

    id. 9, 41, 11:

    missum aliquem,

    Cic. Verr. 2, 3, 58, § 134:

    modum irae,

    Liv. 4, 50, 4:

    moram,

    Cic. Att. 16, 2, 1; Plaut. Most. 1, 1, 72:

    morem alicujus rei sibi,

    Liv. 35, 35, 13:

    motus,

    id. 28, 46, 8: multam alicui, Cato ap. Gell. 11, 1, 6:

    munditias,

    id. R. R. 2, 4:

    mutationem,

    Cic. Sest. 12, 27; id. Off. 1, 33, 120:

    multa alicui,

    id. Q. Fr. 3, 1, 5, § 16:

    naufragium,

    to suffer, id. Fam. 16, 9, 1:

    negotium alicui,

    to give to do, make trouble for, Quint. 5, 12, 13; Just. 21, 4, 4:

    nomen alicui,

    Liv. 8, 15, 8; cf.

    nomina,

    to incur debts, Cic. Off. 3, 14, 59:

    odium vitae,

    Plin. 20, 18, 76, § 199:

    officium suum,

    Ter. Phorm. 4, 5, 12:

    omnia amici causa,

    Cic. Lael. 10, 35; id. Fam. 5, 11, 2:

    opinionem alicui,

    id. Div. in Caecil. 14, 45:

    orationem,

    id. de Or. 1, 14, 63; id. Brut. 8, 30; id. Or. 51, 172:

    otia alicui,

    to grant, Verg. E. 1, 6:

    pacem,

    to conclude, Cic. Off. 3, 30, 109:

    pecuniam ex aliqua re,

    id. Verr. 2, 2, 6, § 17:

    periculum,

    Ter. Eun. 3, 2, 23; id. Heaut. 2, 1, 9; Tac. A. 13, 33; 16, 19; Sall. C. 33, 1: perniciem alicui, to cause, = parare, Tac. H. 2, 70:

    planum,

    Cic. Rosc. Am. 19, 54:

    potestatem,

    id. Cat. 3, 5, 11; id. Rep. 2, 28:

    praedam,

    Caes. B. G. 4, 34, 5; Cic. Verr. 2, 1, 60, § 156; Plaut. Poen. 3, 6, 8:

    praedas ab aliquo,

    Nep. Chabr. 2, 2:

    proelium,

    to join, Caes. B. G. 1, 13; Cic. Deiot. 5, 13; Liv. 25, 1, 5; Tac. H. 4, 79; id. A. 12, 40:

    promissum,

    Cic. Off. 3, 25, 95:

    pudorem,

    Liv. 3, 31, 3:

    ratum,

    id. 28, 39, 16:

    rem,

    Ter. Ad. 2, 2, 12:

    reum,

    to accuse, Cic. Verr. 2, 2, 38: risum, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 9, 1; Quint. 6, 1, 40; 48:

    scelus,

    to commit, Tac. H. 1, 40:

    securitatem alicui,

    Liv. 36, 41, 1:

    sermonem,

    Cic. Verr. 2, 1, 26, § 66:

    significationem ignibus,

    Caes. B. G. 2, 33, 3:

    silentium,

    Liv. 24, 7, 12:

    somnum,

    to induce, Juv. 3, 282:

    spem,

    Cic. Att. 3, 16; Liv. 30, 3, 7:

    spiritus,

    id. 30, 11, 3:

    stercus,

    Col. 2, 15:

    stipendia,

    Sall. J. 63, 3; Liv. 3, 27, 1; 5, 7, 5:

    stomachum alicui,

    Cic. Att. 5, 11, 2; id. Fam. 1, 9, 10:

    suavium alicui,

    Plaut. As. 4, 1, 53:

    suspicionem,

    Cic. Fl. 33, 83:

    taedium alicujus rei,

    Liv. 4, 57, 11:

    terrorem iis,

    to inflict, id. 10, 25, 8:

    timorem,

    to excite, id. 6, 28, 8:

    mihi timorem,

    Cic. Fam. 10, 18, 2:

    totum,

    Dig. 28, 5, 35:

    transitum alicui,

    Liv. 26, 25, 3:

    turbam,

    Ter. Eun. 4, 1, 2:

    urinam,

    Col. 6, 19:

    usum,

    Quint. 10, 3, 28:

    vadimonium,

    Cic. Quint. 18, 57:

    verbum, verba,

    to speak, talk, id. Verr. 2, 4, 65, § 147:

    verbum,

    to invent, id. Fin. 3, 15, 51:

    versus,

    id. Q. Fr. 3, 5:

    vestigium,

    id. Rab. Post. 17, 47: viam [p. 717] sibi, Liv. 3, 5, 6:

    vim alicui or in aliquem,

    id. 38, 24, 4; 3, 5, 5:

    vires,

    to get, acquire, Quint. 10, 3, 3:

    vitium,

    Cic. Top. 3, 15 al. —
    (β).
    With ut, ne, quin, or the simple subj.:

    faciam, ut ejus diei locique meique semper meminerit,

    Plaut. Capt. 4, 2, 20:

    facere ut remigret domum,

    id. Pers. 4, 6, 3; id. Capt. 3, 4, 78; 4, 2, 77:

    ea, quantum potui, feci, ut essent nota nostris,

    Cic. Ac. 1, 2, 8:

    facito, ut sciam,

    id. Att. 2, 4, 4:

    non potuisti ullo modo facere, ut mihi illam epistolam non mitteres,

    id. ib. 11, 21, 1:

    si facis ut patriae sit idoneus,

    Juv. 14, 71:

    ut nihil ad te dem litterarum facere non possum,

    Cic. Ac. 8, 14, 1; for which, with quin:

    facere non possum, quin ad te mittam,

    I cannot forbear sending, id. ib. 12, 27, 2:

    fecisti, ut ne cui maeror tuus calamitatem afferret,

    id. Clu. 60, 168:

    fac, ne quid aliud cures,

    id. Fam. 16, 11, 1:

    domi assitis, facite,

    Ter. Eun. 3, 2, 53:

    fac fidele sis fidelis,

    Plaut. Capt. 2, 3, 79:

    fac cupidus mei videndi sis,

    Cic. Fam. 5, 21, 5:

    fac cogites,

    id. ib. 11, 3, 4.—In pass.:

    fieri potest, ut recte quis sentiat, etc.,

    Cic. Tusc. 1, 3, 6: potest fieri, ut iratus dixerit, etc., Crass. ap. Cic. de Or. 2, 70, 285:

    nec fieri possit, ut non statim alienatio facienda sit,

    id. Lael. 21, 76; so with ut non, id. Verr. 2, 2, 77, § 190 (Zumpt, Gram. § 539).—
    (γ).
    With inf. = efficere, curare, to cause (rare):

    nulla res magis talis oratores videri facit,

    Cic. Brut. 38, 142; Pall. 6, 12:

    aspectus arborum macrescere facit volucres inclusas,

    Varr. R. R. 3, 5, 3; Sall. Fragm. ap. Sen. Ep. 114:

    qui nati coram me cernere letum Fecisti,

    Verg. A. 2, 539; Ov. H. 17, 174:

    mel ter infervere facito,

    Col. 12, 38, 5 (perh. also in Ov. H. 6, 100, instead of favet, v. Loers. ad h. l.; cf. infra, B. 4.).—
    (δ).
    Absol.:

    ego plus, quam feci, facere non possum,

    Cic. Fam. 11, 14, 3:

    faciam, ut potero, Laeli,

    id. de Sen. 3, 7; cf. id. Rep. 1, 24:

    noli putare, pigritia me facere, quod non mea manu scribam,

    id. Att. 16, 15, 1; so,

    facere = hoc or id facere,

    Lucr. 4, 1112 (cf. Munro ad loc.); 1153: vereor ne a te rursus dissentiam. M. Non facies, Quinte, Cic. Leg. 3, 15, 33;

    so after scribam,

    id. Att. 16, 16, 15:

    nominaverunt,

    id. Rep. 2, 28, 50;

    after disserere: tu mihi videris utrumque facturus,

    id. ib. 2, 11, 22;

    after fingere: ut facit apud Platonem Socrates,

    id. ib.:

    necesse erit uti epilogis, ut in Verrem Cicero fecit,

    Quint. 6, 1, 54:

    qui dicere ac facere doceat,

    id. 2, 3, 11:

    faciant equites,

    Juv. 7, 14; Liv. 42, 37, 6:

    petis ut libellos meos recognoscendos curem. Faciam,

    Plin. Ep. 4, 26, 1; 5, 1, 4 et saep. (cf. the use of facio, as neutr., to resume or recall the meaning of another verb, v. II. E. infra; between that use and this no line can be drawn).
    B.
    In partic.
    1.
    With a double object, to make a thing into something, to render it something:

    senatum bene firmum firmiorem vestra auctoritate fecistis,

    Cic. Phil. 6, 7, 18:

    te disertum,

    id. ib. 2, 39 fin.:

    iratum adversario judicem,

    id. de Or. 1, 51, 220:

    heredem filiam,

    to appoint, constitute, id. Verr. 2, 1, 43, § 111:

    aliquem regem,

    Just. 9, 6:

    aliquem ludos,

    Plaut. Aul. 2, 2, 75:

    aliquem absentem rei capitalis reum,

    Cic. Verr. 2, 2, 38, § 93:

    animum dubium,

    id. de Imp. Pomp. 10, 27:

    injurias irritas,

    id. Verr. 2, 2, 26, § 63:

    vectigalia sibi deteriora,

    Caes. B. G. 1, 36, 4:

    hi consules facti sunt,

    Cic. de Sen. 5, 14:

    disciplina doctior facta civitas,

    id. Rep. 2, 19:

    di ex hominibus facti,

    id. ib. 2, 10; cf.:

    tua virtute nobis Romanos ex amicis amicissimos fecisti,

    Sall. J. 10, 2.—In pass.:

    quo tibi sumere depositum clavum fierique tribuno?

    to become a tribune, Hor. S. 1, 6, 25.—
    2.
    to value, esteem, regard a person or thing in any manner (like the Engl. make, in the phrase to make much of).—Esp. with gen. pretii:

    in quo perspicere posses, quanti te, quanti Pompeium, quem unum ex omnibus facio, ut debeo, plurimi, quanti Brutum facerem,

    Cic. Fam. 3, 10, 2:

    te quotidie pluris feci,

    id. ib. 3, 4, 2:

    voluptatem virtus minimi facit,

    id. Fin. 2, 13, 42:

    dolorem nihili facere,

    to care nothing for, to despise, id. ib. 27, 88:

    nihili facio scire,

    Plaut. Pers. 2, 2, 42:

    negat se magni facere, utrum, etc.,

    Quint. 11, 1, 38:

    parum id facio,

    Sall. J. 85, 31: si illi aliter nos faciant quam aequum sit. Plaut. Stich. 1, 1, 43.—
    3.
    With gen., to make a thing the property of a person, subject it to him: omnia, quae mulieris fuerunt, viri fiunt, Cic. Top. 4, 23.—Esp.: facere aliquid dicionis alicujus, to reduce to subjection under a person or power:

    omnem oram Romanae dicionis fecit,

    Liv. 21, 60, 3:

    dicionis alienae facti,

    id. 1, 25, 13; 5, 27, 14; cf.: ut munus imperii beneficii sui faceret, to make it ( seem) his own bounty, Just. 13, 4, 9:

    ne delecto imperatore alio sui muneris rempublicam faceret,

    Tac. A. 15, 52.—
    4.
    To represent a thing in any manner, to feign, assert, say. —Constr. with acc. and adj. or part., or with acc. and inf.
    (α).
    Acc. and part.:

    in eo libro, ubi se exeuntem e senatu et cum Pansa colloquentem facit,

    id. Brut. 60, 218:

    Xenophon facit... Socratem disputantem,

    id. N. D. 1, 12, 31; cf.:

    ejus (Socratis) oratio, qua facit eum Plato usum apud judices,

    id. Tusc. 1, 40 fin. al.—
    (β).
    Acc. and inf.:

    qui nuper fecit servo currenti in via decesse populum,

    Ter. Heaut. prol. 31:

    fecerat et fetam procubuisse lupam,

    Verg. A. 8, 630; cf. Ov. M. 6, 109, v. Bach ad h. l.:

    poetae impendere apud inferos saxum Tantalo faciunt,

    Cic. Tusc. 4, 16, 35:

    quem (Herculem) Homerus apud inferos conveniri facit ab Ulixe,

    id. N. D. 3, 16, 41:

    Plato construi a deo mundum facit,

    id. ib. 1, 8, 19:

    Plato Isocratem laudari fecit a Socrate,

    id. Opt. Gen. 6, 17; id. Brut. 38, 142:

    M. Cicero dicere facit C. Laelium,

    Gell. 17, 5, 1:

    caput esse faciunt ea, quae perspicua dicunt,

    Cic. Fia. 4, 4, 8, v. Madv. ad h. l.—
    (γ).
    In double construction:

    Polyphemum Homerus cum ariete colloquentem facit ejusque laudare fortunas,

    Cic. Tusc. 5, 39 fin.
    5.
    To make believe, to pretend:

    facio me alias res agere,

    Cic. Fam. 15, 18:

    cum verbis se locupletem faceret,

    id. Fl. 20:

    me unum ex iis feci, qui, etc.,

    id. Planc. 27, 65.—
    6.
    Hypothetically in the imper. fac, suppose, assume:

    fac, quaeso, qui ego sum, esse te,

    Cic. Fam. 7, 23, 1; cf.:

    fac potuisse,

    id. Phil. 2, 3, 5:

    fac animos non remanere post mortem,

    id. Tusc. 1, 34, 82; 1, 29, 70:

    fac velit,

    Stat. Ach. 2, 241:

    fac velle,

    Verg. A. 4, 540.—
    7.
    In mercant. lang., to practise, exercise, follow any trade or profession:

    cum mercaturas facerent,

    Cic. Verr. 2, 5, 28, § 72:

    naviculariam,

    id. ib. 2, 5, 18, §

    46: argentariam,

    id. ib. 2, 5, 49, § 155; id. Caecin. 4, 10:

    topiariam,

    id. Q. Fr. 3, 1, 2, § 5:

    haruspicinam,

    id. Fam. 6, 18, 1:

    praeconium,

    id. ib.; so,

    piraticam,

    id. Post. Red. in Sen. 5, 11:

    medicinam,

    Phaedr. 1, 14, 2.—
    8.
    In relig. lang., like the Gr. rhezein, to perform or celebrate a religious rite; to offer sacrifice, make an offering, to sacrifice:

    res illum divinas apud eos deos in suo sacrario quotidie facere vidisti,

    Cic. Verr. 2, 4, 8, § 18:

    sacra pro civibus,

    id. Balb. 24, 55:

    sacrificium publicum,

    id. Brut. 14, 56.— Absol.:

    a sacris patriis Junonis Sospitae, cui omnes consules facere necesse est, consulem avellere,

    Cic. Mur. 41, 90.—With abl.:

    cum faciam vitula pro frugibus,

    Verg. E. 3, 77:

    catulo,

    Col. 2, 22, 4.— Pass. impers.:

    cum pro populo fieret,

    Cic. Att. 1, 13, 3:

    quibus diis decemviri ex libris ut fieret, ediderunt,

    Liv. 37, 3, 5.—
    9.
    In gram., to make, form in inflecting:

    cur aper apri et pater patris faciat?

    Quint. 1, 6, 13; so id. 14; 15; 27; cf.:

    sic genitivus Achilli et Ulixi fecit,

    id. 1, 5, 63; 1, 6, 26:

    eadem (littera) fecit ex duello bellum,

    id. 1, 4, 15.—
    10.
    In late Lat., (se) facere aliquo, to betake one's self to any place:

    intra limen sese facit,

    App. 5, p. 159, 25;

    without se: homo meus coepit ad stelas facere,

    Petr. 62:

    ad illum ex Libya Hammon facit,

    Tert. Pall. 3.—
    11.
    Peculiar phrases.
    a.
    Quid faciam (facias, fiet, etc.), with abl., dat., or (rare) with de, what is to be done with a person or thing? quid hoc homine facias? Cic. Sest. 13, 29; id. Verr. 2, 2, 16, § 40:

    nescit quid faciat auro,

    Plaut. Bacch. 2, 3, 100:

    quid tu huic homini facias?

    Cic. Caecin. 11, 30; cf.:

    quid enim tibi faciam,

    id. Att. 7, 3, 2: quid faceret huic conclusioni, i. e. how should he refute, etc., id. Ac. 2, 30, 96:

    quid facias illi?

    Hor. S. 1, 1, 63:

    miserunt Delphos consultum quidnam facerent de rebus suis,

    Nep. Them. 2: quid fecisti scipione? what have you done with the stick? or, what has become of it? Plaut. Cas. 5, 4, 6; cf. id. ib. 5, 4, 9.—In pass.:

    quid Tulliola mea fiet?

    Cic. Fam. 14, 4, 3:

    quid illo fiet? quid me?

    id. Att. 6, 1, 14:

    quid fiet artibus?

    id. Ac. 2, 33, 107:

    quid mihi fiet?

    Ov. A. A. 1, 536:

    quid de illa fiet fidicina igitur?

    Plaut. Ep. 1, 2, 48: de fratre quid fiet? Ter. Ad. 5, 9, 39.— Absol.:

    quid faciat Philomela? fugam custodia claudit?

    Ov. M. 6, 572:

    quid facerem? neque servitio me exire licebat, etc.,

    Verg. E. 1, 41 al. —
    b.
    Fit, factum est aliquo or aliqua re, it happens to, becomes of a person or thing:

    volo Erogitare, meo minore quid sit factum filio,

    Plaut. Capt. 5, 1, 32:

    nec quid deinde iis (elephantis) factum sit, auctores explicant,

    Plin. 8, 6, 6, § 17:

    quid eo est argento factum?

    Plaut. Most. 3, 1, 106.—Hence,
    (β).
    Esp., si quid factum sit aliquo, if any thing should happen to one (i. q. si quid acciderit humanitus), euphemistically for if one should die:

    si quid eo factum esset, in quo spem essetis habituri?

    Cic. de Imp. Pomp. 20, 59; cf.:

    eum fecisse aiunt, sibi quod faciendum fuit,

    Plaut. Poen. 5, 1, 23. —
    c.
    Ut fit, as it usually happens, as is commonly the case:

    praesertim cum, ut fit, fortuito saepe aliquid concluse apteque dicerent,

    Cic. Or. 53, 177:

    queri, ut fit, incipiunt,

    id. Verr. 2, 2, 23, § 56:

    dum se uxor, ut fit, comparat,

    id. Mil. 10, 28:

    fecit statim, ut fit, fastidium copia,

    Liv. 3, 1, 7.—
    d.
    Fiat, an expression of assent, so be it! very good! fiat, geratur mos tibi, Plaut. Ps. 1, 5, 146; id. As. 1, 1, 27; id. Am. 2, 2, 138; id. Most. 4, 3, 44 al.—
    e.
    Dictum ac factum, no sooner said than done, without delay, at once; v. dictum under dico, A. d.—
    12.
    In certain phrases the ellipsis of facere is common, e. g. finem facere:

    Quae cum dixisset, Cotta finem,

    Cic. N. D. 3, 40, 94; id. Fin. 4, 1 init. —With nihil aliud quam, quid alium quam, nihil praeterquam, which often = an emphatic Engl. only (but not in Cic.):

    Tissaphernes nihil aliud quam bellum comparavit,

    Nep. Ages. 2:

    per biduum nihil aliud quam steterunt parati,

    Liv. 34, 46; Suet. Caes. 20; id. Aug. 83; Liv. 2, 63; 4, 3; 3, 26.—So with nihil amplius quam, nihil prius quam, nihil minus quam, Liv. 26, 20; 35, 11; Suet. Dom. 3.
    II.
    Neutr.
    A.
    With adverbs, to do, deal, or act in any manner:

    recta et vera loquere, sed neque vere neque recte adhuc Fecisti umquam,

    Plaut. Capt. 5, 2, 7;

    v. recte under rego: bene fecit Silius, qui transegerit,

    Cic. Att. 12, 24, 1:

    seu recte seu perperam,

    to do right or wrong, id. Quint. 8, 31:

    Dalmatis di male faciant,

    id. Fam. 5, 11 fin.:

    facis amice,

    in a friendly manner, id. Lael. 2, 9; cf.:

    per malitiam,

    maliciously, id. Rosc. Com. 7, 21:

    humaniter,

    id. Q. Fr. 2, 1, 1:

    imperite,

    id. Leg. 1, 1, 4:

    tutius,

    Quint. 5, 10, 68:

    voluit facere contra huic aegre,

    Ter. Eun. 4, 1, 10: bene facere, to profit, benefit (opp. male facere, to hurt, injure), Ter. Ad. 5, 8, 25; 5, 7, 19; Plaut. Most. 3, 2, 22; id. Capt. 5, 2, 23; v. also under benefacio and benefactum.—
    B.
    Facere cum or ab aliquo, to take part with one, to side with one; and opp. contra (or adversus) aliquem, to take part against one:

    si respondisset, idem sentire et secum facere Sullam,

    Cic. Sull. 13, 36; cf.:

    cum illo consulem facere,

    id. Att. 6, 8, 2; and:

    secum consules facere,

    id. Planc. 35, 86:

    auctoritatem sapientissimorum hominum facere nobiscum,

    id. Caecin. 36, 104; cf.:

    rem et sententiam interdicti mecum facere fatebatur,

    id. ib. 28, 79:

    cum veritas cum hoc faciat,

    is on his side, id. Quint. 30, 91:

    commune est, quod nihilo magis ab adversariis quam a nobis facit,

    id. Inv. 1, 48, 90:

    omnes damnatos, omnes ignominia affectos illac (a or cum Caesare) facere,

    id. Att. 7, 3, 5:

    quae res in civitate duae plurimum possunt, eae contra nos ambae faciunt in hoc tempore,

    id. Quint. 1, 1:

    neque minus eos cum quibus steterint quam adversus quos fecerint,

    Nep. Eum. 8, 2:

    cum aliquo non male facere,

    to be on good terms with, Ov. Am. 3, 762.—
    C.
    In late Lat. facere cum aliqua = vivere cum aliqua, to live in matrimony, to be married, Inscr. Orell. 4646. —
    D.
    Ad aliquid, alicui, or absol., to be good or of use for any thing; to be useful, of service:

    chamaeleon facit ad difficultatem urinae,

    Plin. 22, 18, 21, § 46; Scrib. Comp. 122:

    ad talem formam non facit iste locus,

    Ov. H. 16, 190; cf. id. ib. 6, 128; id. Am. 1, 2, 16 al.:

    radix coronopi coeliacis praeclare facit,

    Plin. 22, 19, 22, § 48; so with dat., Plin. Val. 2, 1; Prop. 3 (4), 1, 20:

    facit autem commode ea compositio, quam, etc.,

    Col. 7, 5, 7; 8, 17, 13:

    nec caelum, nec aquae faciunt, nec terra, nec aurae,

    do not benefit me, Ov. Tr. 3, 8, 23:

    mire facit in peroratione confessio,

    Quint. 11, 3, 173; 171; cf. with a subject-clause: plurimum facit, totas diligenter [p. 718] nosse causas, id. 6, 4, 8: ad aliquid or alicui signifies also to suit, fit:

    non faciet capiti dura corona meo,

    Prop. 3, 1, 19; cf. Ov. H. 16, 189.—
    E.
    Like the Gr. poiein or dran, and the Engl. to do, instead of another verb (also for esse and pati):

    factum cupio (sc. id esse),

    Plaut. Truc. 4, 4, 24:

    factum volo,

    id. Bacch. 3, 3, 91; id. Most. 3, 2, 104:

    an Scythes Anacharsis potuit pro nihilo pecuniam ducere, nostrates philosophi facere non potuerunt?

    Cic. Tusc. 5, 32, 90:

    nihil his in locis nisi saxa et montes cogitabam: idque ut facerem, orationibus inducebar tuis,

    id. Leg. 2, 1, 2; cf.:

    Demosthenem, si illa pronuntiare voluisset, ornate splendideque facere potuisse,

    id. Off. 1, 1 fin.; and:

    cur Cassandra furens futura prospiciat, Priamus sapiens hoc idem facere nequeat?

    id. Div. 1, 39, 85; so id. Ac. 2, 33, 107; id. Att. 1, 16, 13; Planc. ap. Cic. Fam. 10, 18, 2; Nep. Chabr. 3, 4; 4, 3 al.:

    vadem te ad mortem tyranno dabis pro amico, ut Pythagoreus ille Siculo fecit tyranno (here also with the case of the preceding verb),

    Cic. Fin. 2, 24 fin. (v. Madv. ad h. l. p. 278):

    jubeas (eum) miserum esse, libenter quatenus id facit (i. e. miser est),

    what he is doing, Hor. S. 1, 1, 64:

    in hominibus solum existunt: nam bestiae simile quiddam faciunt (i. q. patiuntur or habent),

    Cic. Tusc. 4, 14; so,

    ne facias quod Ummidius quidam (= ne idem experiaris, ne idem tibi eveniat),

    Hor. S. 1, 1, 94. —
    F.
    Facere omitted, especially in short sentences expressing a judgment upon conduct, etc.:

    at stulte, qui non modo non censuerit, etc.,

    Cic. Off. 3, 27, 101.—Hence,
    1.
    factus, a, um, P. a.
    A.
    As adjective ante-class. and very rare:

    factius nihilo facit, sc. id, i. e. nihilo magis effectum reddit,

    is no nearer bringing it about, Plaut. Trin. 2, 3, 6; cf. Lorenz ad loc.—Far more freq.,
    B.
    In the neutr. as subst.: factum, i ( gen. plur. factum, Enn. ap. Cic. Div. 1, 31, 66 Trag. 81), that which is done, a deed, act, exploit, achievement (syn.: res gestae, facinus).
    1.
    In gen.:

    depingere,

    Ter. Phorm. 1, 5, 38:

    facere factum,

    Plaut. Truc. 2, 7, 5; id. Mil. 3, 1, 139:

    dicta et facta,

    Ter. Eun. 5, 4, 19; id. Heaut. 4, 5, 12:

    opus facto est,

    id. Phorm. 4, 5, 4:

    ecquod hujus factum aut commissum non dicam audacius, sed, etc.,

    Cic. Sull. 26, 72: meum factum probari abs te triumpho gaudio, Caes. ap. Cic. Att. 9, 16, A. 1;

    14, 9, 2: quod umquam eorum in re publica forte factum exstitit?

    id. ib. 8, 14, 2:

    praeclarum atque divinum,

    id. Phil. 2, 44, 114:

    egregium,

    id. Fam. 10, 16, 2; id. Cael. 10, 23:

    factum per se improbabile,

    Quint. 7, 4, 7; 6, 1, 22:

    illustre,

    Nep. Arist. 2, 2; cf.:

    illustria et gloriosa,

    Cic. Fin. 1, 11, 37:

    forte,

    id. Att. 8, 14, 2:

    dira,

    Ov. M. 6, 533:

    nefanda,

    id. H. 14, 16 al.; but also with the adv.:

    recte ac turpiter factum,

    Caes. B. G. 7, 80, 5; cf.:

    multa huius (Timothei) sunt praeclare facta sed haec maxime illustria,

    Nep. Timoth. 1, 2;

    v. Zumpt, Gram. § 722, 2: dimidium facti, qui coepit, habet,

    Hor. Ep. 1, 2, 40:

    quo facto aut dicto adest opus,

    Plaut. Am. 1, 1, 15 et saep.:

    famam extendere factis,

    Verg. A. 10, 468: non hominum video. non ego facta boum, doings, i. e. works, Ov. H. 10, 60.—
    2.
    In partic., bonum factum, like the Gr. agathê tuchê, a good deed, i. e. well done, fortunate (ante-class. and post-Aug.):

    bonum factum'st, edicta ut servetis mea,

    Plaut. Poen. prol. 16; cf. id. ib. 44; cf.:

    hoc factum est optimum, ut, etc.,

    id. Ps. 1, 2, 52:

    majorum bona facta,

    Tac. A. 3, 40; cf. id. ib. 3, 65. —At the commencement of edicts, Suet. Caesar, 80; id. Vit. 14; Aur. Vict. Vir. Ill. 49, 17; Tert. Pudic. 1.—(But in the class. per. factum in this sense is a participle, and is construed with an adv.:

    bene facta,

    Sall. C. 8, 5; id. J. 85, 5; Cic. Tusc. 2, 26, 64:

    recte, male facta,

    id. Off. 2, 18, 62:

    male facto exigua laus proponitur,

    id. Leg. Agr. 2, 2, 5; id. Brut. 43, 322; Quint. 3, 7, 13; cf. Krebs, Antibarb. p. 460).—
    * 2.
    facteon, a word jestingly formed by Cicero, after the analogy of the Greek, for faciendum: quare, ut opinor, philosophêteon, id quod tu facis, et istos consulatus non flocci facteon, Cic. Att. 1, 16, 13 Orell. N. cr. (for facteon, Ernesti has eateon).

    Lewis & Short latin dictionary > facio

  • 8 ferio

    fĕrĭo, īre (archaic FERINVNT for feriunt; acc. to Fest. s. v. nequinunt, p. 162, 24 Müll.; part. fut. feriturus, Serv. Verg. A. 7, 498. The perf. forms are supplied by percutio, v. Varr. L. L. 9, 55, § 98 Müll.), 4, v. a. [perh. Sanscr. dhūr-, injure, destroy; Lat. ferus, ferox; Gr. thêr; Aeol. phêr; cf. Gr. thourios, impetuous, thorein, to leap; and Lat. furere, furia, etc.], to strike, smite, beat, knock, cut, thrust, hit (class.; syn.: icio, percutio, verbero, vapulo, pulso, tundo, pavio).
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.:

    fores,

    to knock, Plaut. Men. 1, 2, 63; cf.

    parietem,

    Cic. Cael. 24, 59:

    murum arietibus,

    to batter, shake, Sall. J. 76, 6:

    pugiles adversarium,

    Cic. Tusc. 2, 23 fin.: jacere telum, voluntatis est;

    ferire quem nolueris, fortunae,

    to strike, id. Top. 17, 64:

    partem corporis sibi,

    Lucr. 2, 441:

    frontem,

    Cic. Att. 1, 1, 1:

    femur,

    Quint. 11, 3, 123:

    pectora solito plangore,

    Ov. M. 4, 554; cf.:

    calce feritur aselli,

    id. F. 3, 755: uvas pede (rusticus), to stamp or tread, Tib. 2, 5, 85:

    feriri a serpente,

    to be stung, Plin. 29, 4, 22, § 71; cf. Ov. Ib. 481:

    cetera (venenata animalia) singulos feriunt,

    id. ib. 23:

    tabulam malleo,

    Cels. 6, 7 fin.: stricto ferit retinacula ferro, cuts to pieces (shortly before:

    incidere funes),

    Verg. A. 4, 580: certatim socii feriunt mare et aequora verrunt, strike, lash (in rowing), id. ib. 3, 290: ut frontem ferias, that you may beat your brow, i. e. be provoked, Cic. Att. 1, 1, 1.— Poet.:

    sublimi feriam sidera vertice,

    hit, touch, Hor. C. 1, 1, 36; cf. in the foll. 2.— Absol.:

    pugno ferire vel calce,

    Quint. 2, 8, 13; cf. Hor. S. 2, 7, 99:

    occursare capro, cornu ferit ille, caveto,

    pushes, butts, Verg. E. 9, 25.—
    2.
    Of inanim. and abstr. subjects:

    principio omnibus a rebus, quascumque videmus, Perpetuo fluere ac mitti spargique necesse est Corpora, quae feriant oculos visumque lacessant,

    strike, touch, Lucr. 6, 923:

    oculos (corpora, simulacra),

    id. 4, 217; 257:

    oculorum acies (res),

    id. 4, 691:

    speciem colore (res),

    id. 4, 243; cf.:

    his spectris etiam si oculi possent feriri, etc.,

    Cic. Fam. 15, 16, 2:

    feriuntque summos fulmina montes,

    Hor. C. 2, 10, 11:

    nec semper feriet, quodcumque minabitur, arous,

    id. A. P. 350; cf.:

    si fractus illabatur orbis, Impavidum ferient ruinae,

    id. C. 3, 3, 8:

    nec levius tabulae laterum feriuntur ab undis, Quam, etc.,

    Ov. Tr. 2, 47.— Poet.: ferientia terram corpora, smiting (in falling), Luc. 4, 786:

    sole fere radiis foriente cacumina primis,

    hitting, touching, Ov. M. 7, 804:

    palla imos ferit alba pedes,

    touches, reaches to, Val. Fl. 1, 385:

    ferit aethera clamor,

    Verg. A. 5, 140:

    feriat dum maesta remotas Fama procul terras,

    extends to, Luc. 5, 774.—
    B.
    In partic.
    1.
    To kill by striking, to give a deathblow, to slay, kill: hostem, Enn. ap. Cic. Balb. 22, 51 (Ann. v. 284 ed. Vahl.); Sall. C. 7, 6; 60, 4; id. J. 85, 33; cf.:

    aliquem securi feriri,

    to be beheaded, Cic. Verr. 2, 1, 30, § 75:

    aliquem telo trabali,

    Verg. A. 12, 295:

    retiarium (mirmillo),

    Quint. 6, 3, 61:

    te (maritum),

    Hor. C. 3, 11, 43:

    leonem atque alias feras primus aut in primis ferire,

    Sall. J. 6, 1:

    aprum,

    Ov. M. 3, 715.—
    b.
    Of the animals for sacrifice, to kill, slaughter; and hence, to offer, sacrifice:

    nos humilem feriemus agnam,

    Hor. C. 2, 17, 32:

    vaccam Proserpinae,

    Verg. A. 6, 251; cf. the form of oath in making a compact (when a swine was sacrificed): SI PRIOR DEFEXIT [p. 737] (populus Romanus) PVBLICO CONSILIO DOLO MALO, TV ILLO DIE IVPPITER, POPVLVM ROMANVM SIC FERITO, VT EGO HVNC PORCVM HIC HODIE FERIAM:

    TANTOQVE MAGIS FERITO, QVANTO MAGIS POTES POLLESQVE,

    Liv. 1, 24, 8:

    Quid aut sponsoribus in foedere opus esset aut obsidibus, ubi precatione res transigitur? per quem populum fiat, quo minus legibus dictis stetur, ut eum ita Juppiter feriat, quemadmodum a Fetialibus porcus feriatur,

    id. 9, 5, 3. (Cf. also:

    Jovis ante aram Stabant et caesā jungebant foedera porcă,

    Verg. A. 8, 641).— Hence,
    2.
    Transf., foedus ferire, to make a compact, covenant, or treaty (in Hebrew in precisely the same manner,): accipe daque fidem, foedusque feri bene firmum, Enn. ap. Macr. S. 6, 1 (Ann. v. 33 ed. Vahl.):

    is, quicum foedus feriri in Capitolio viderat,

    Cic. Rab. Post. 3, 6:

    videret ut satis honestum foedus feriretur,

    id. Inv. 2, 30, 92:

    amorum turpissimorum foedera ferire,

    to form illicit connections, id. Cael. 14, 34:

    Tarchon jungit opes foedusque ferit,

    Verg. A. 10, 154 al. —
    3.
    Of money, to strike, stamp, coin:

    asses sextantario pondere,

    Plin. 33, 3, 13, § 44. Thus the designation of a triumvir monetalis is III. VIR. A. A. A. F. F., i. e. Triumvir auro argento aeri flando feriundo, Inscr. Orell. 569.
    II.
    Trop.
    A.
    In gen.:

    quae faciliora sunt philosophis, quo minus multa patent in eorum vita, quae fortuna feriat,

    reaches, affects, Cic. Off. 1, 21, 73:

    accidit, ut ictu simili (i. e. morte propinqui) ferirer,

    was struck with a similar blow, Quint. 6 praef. §

    3: verba palato,

    to bring out, utter, speak, Hor. S. 2, 3, 274; cf.:

    sonat vox, ut feritur,

    Quint. 11, 3, 61:

    feriunt animum (sententiae),

    id. 12, 10, 48:

    ut omnis sensus in fine sermonis feriat aurem,

    id. 8, 5, 13; cf. id. 9, 3, 4.— Absol.:

    binis aut ternis ferire verbis,

    Cic. Or. 67, 226:

    videtur Chrysippus medium ferire voluisse,

    i. e. to avoid extremes, id. Fat. 17, 39.—
    B.
    In partic., to cozen, cheat, gull, trick (mostly in vulg. lang.;

    not in Cic.): ubi illa pendentem ferit, jam amplius orat,

    Plaut. Trin. 2, 1, 19; Ter. Ph. 1, 1, 13:

    cum ferit astutos comica moecha Getas,

    Prop. 4 (5), 5, 44:

    austeros arte ferire viros,

    id. 3, 3 (4, 2), 50.—
    C.
    To punish, inflict punishment: aliquem condemnatione centum librarum auri, Cod. 11, 11, 1.

    Lewis & Short latin dictionary > ferio

  • 9 immolo

    immŏlo ( inm-), āvi, ātum, 1, v. a. [inmola].
    I.
    Orig., to sprinkle a victim with sacrificial meal (mola salsa):

    olim hostiae immolatae dicebantur mola salsa tactae, cum vero ictae et aliquid ex illis in aram datum, mactatae dicebantur,

    Serv. ad Verg. A. 4, 57.—So only in one other example in Cato: boves immolati, Cato ap. Serv. Verg. A. 10, 541.—Far more freq. and class.,
    II.
    Transf., to bring as an offering, to offer, sacrifice, immolate (cf. macto):

    ego hodie dis meis iratissumis sex agnos immolavi,

    Plaut. Poen. 2, 5:

    Musis bovem immolasse dicitur,

    Cic. N. D. 3, 36, 88:

    bovem Dianae,

    Liv. 1, 45, 7; cf.:

    Dianae vitulum,

    Cic. Inv. 2, 31, 94:

    hostias,

    id. Tusc. 3, 26, 63:

    animalia capta,

    Caes. B. G. 4, 17. 3:

    agnum,

    Hor. C. 4, 11, 7:

    aut pro victimis homines immolant aut se immolaturos vovent,

    Caes. B. G. 4, 16, 2:

    homines,

    Cic. Rep. 3, 9; id. Front. 10, 21:

    filiam,

    Quint. 3, 11, 6:

    puerum,

    Plin. 8, 22, 34, § 82:

    qui hominem immolaverint, exve ejus sanguine litaverint, etc.,

    Paul. Sent. 5, 23, 16: porca, quae Cereri immolatur, Veran. ap. Paul. ex Fest. p. 250 Müll.— Absol.:

    cum Sulla immolaret ante praetorium,

    Cic. Div. 1, 33, 72: nemo nostrum est, quin, etiam cum de alia re immolaret, tamen, etc., Caecin. ap. Cic. Fam. 6, 7, 2:

    cum immolanti aufugisset hostia,

    Suet. Caes. 59; 18; id. Aug. 95.— Pass. impers.: [p. 895] cum pluribus dis immolatur, Civ. Div. 2, 17, 38.—With abl. of the offering:

    quibus hostiis immolandum cuique deo, cui majoribus, cui lactentibus, etc.,

    Cic. Leg. 2, 12, 29: itaque Jovi tauro, verre, ariete immolari non licet, Capit. ap. Macr. S. 3, 10, 3; cf. ib. § 4.—
    B.
    Poet., in a still more general sense, to sacrifice, slay:

    Pallas te hoc vulnere, Pallas Immolat,

    Verg. A. 12, 949:

    inferias quos (juvenes) immolet umbris,

    id. ib. 10, 519; Phaedr. 4, 6, 10.—
    C.
    (Eccl. Lat.) To present as an offering, render:

    humilitatem animae suae deo,

    Tert. Cult. Fem. 2, 9:

    paenitentiam deo,

    id. Pudic. 10:

    cui populus suffragiis immolat,

    does homage to, id. de Anim. 33.

    Lewis & Short latin dictionary > immolo

  • 10 inmolo

    immŏlo ( inm-), āvi, ātum, 1, v. a. [inmola].
    I.
    Orig., to sprinkle a victim with sacrificial meal (mola salsa):

    olim hostiae immolatae dicebantur mola salsa tactae, cum vero ictae et aliquid ex illis in aram datum, mactatae dicebantur,

    Serv. ad Verg. A. 4, 57.—So only in one other example in Cato: boves immolati, Cato ap. Serv. Verg. A. 10, 541.—Far more freq. and class.,
    II.
    Transf., to bring as an offering, to offer, sacrifice, immolate (cf. macto):

    ego hodie dis meis iratissumis sex agnos immolavi,

    Plaut. Poen. 2, 5:

    Musis bovem immolasse dicitur,

    Cic. N. D. 3, 36, 88:

    bovem Dianae,

    Liv. 1, 45, 7; cf.:

    Dianae vitulum,

    Cic. Inv. 2, 31, 94:

    hostias,

    id. Tusc. 3, 26, 63:

    animalia capta,

    Caes. B. G. 4, 17. 3:

    agnum,

    Hor. C. 4, 11, 7:

    aut pro victimis homines immolant aut se immolaturos vovent,

    Caes. B. G. 4, 16, 2:

    homines,

    Cic. Rep. 3, 9; id. Front. 10, 21:

    filiam,

    Quint. 3, 11, 6:

    puerum,

    Plin. 8, 22, 34, § 82:

    qui hominem immolaverint, exve ejus sanguine litaverint, etc.,

    Paul. Sent. 5, 23, 16: porca, quae Cereri immolatur, Veran. ap. Paul. ex Fest. p. 250 Müll.— Absol.:

    cum Sulla immolaret ante praetorium,

    Cic. Div. 1, 33, 72: nemo nostrum est, quin, etiam cum de alia re immolaret, tamen, etc., Caecin. ap. Cic. Fam. 6, 7, 2:

    cum immolanti aufugisset hostia,

    Suet. Caes. 59; 18; id. Aug. 95.— Pass. impers.: [p. 895] cum pluribus dis immolatur, Civ. Div. 2, 17, 38.—With abl. of the offering:

    quibus hostiis immolandum cuique deo, cui majoribus, cui lactentibus, etc.,

    Cic. Leg. 2, 12, 29: itaque Jovi tauro, verre, ariete immolari non licet, Capit. ap. Macr. S. 3, 10, 3; cf. ib. § 4.—
    B.
    Poet., in a still more general sense, to sacrifice, slay:

    Pallas te hoc vulnere, Pallas Immolat,

    Verg. A. 12, 949:

    inferias quos (juvenes) immolet umbris,

    id. ib. 10, 519; Phaedr. 4, 6, 10.—
    C.
    (Eccl. Lat.) To present as an offering, render:

    humilitatem animae suae deo,

    Tert. Cult. Fem. 2, 9:

    paenitentiam deo,

    id. Pudic. 10:

    cui populus suffragiis immolat,

    does homage to, id. de Anim. 33.

    Lewis & Short latin dictionary > inmolo

  • 11 dē-voveō

        dē-voveō vōvī, vōtus, ēre,    to vow, devote, offer, sacrifice: Marti ea, quae bello ceperint, Cs.: Dianae alqd pulcherrimum: gnatam pro mutā agnā, H.: se ipsos dis pro re p.: se pro patriā, L.: se aris, V.: auspicio se: devota morti pectora, H.—Fig., to devote, give up, attach: vobis animam hanc, V.: suos annos soli tibi, O.: se amicitiae alicuius, Cs.—To mark out, destine, appoint, doom: Annio hostiam: pesti devota futurae Phoenissa, V.—To curse, execrate: se, N.: natum suum, O.: suas artīs, O.—To bewitch (poet.): aliquem traiectis lanis, O.

    Latin-English dictionary > dē-voveō

  • 12 īn-ferō

        īn-ferō intulī, inlātus    (ill-), īnferre, to bring in, introduce, bring to, carry in: nihil pati vini inferri, be imported, Cs.: peregrinos pecunia mores Intulit, introduced, Iu.: pedem, make an entrance: huc pedem, H.: gressūs, V.: illum in equum, set upon, Cs.: Scipio lecticulā in aciem inlatus, L.: deos Latio, V.: rates arvis, V.: Ignem gentibus, H.: scalas ad moenia, set against, L.—To bring for burial, bury, inter: alienum.—To bring against, direct, wage, throw upon: hostibus inlatus, Ta.: se stupentibus Romanis, L.: an manu stipata Inferar? V.—Freq. in phrases, with signa, arma, bellum, gradum, or pedem, to make an attack: conversa signa in hostīs inferre, wheel about and attack, Cs.: trepidantibus inferunt signa Romani, L.: signa patriae urbi: signa inferri iubet, N.: arma in Italiam, invade, N.: pedem, advance, L.: bellum, make war upon: bellum inferre... inlatum defendere, invade... repel invasion, Cs.: bellum contra patriam: arma, begin hostilities, L.—With se, to betake oneself, repair, go into, enter, present oneself: se ipse inferebat: Talis se infert, marches, V.: hostem regi se, V.: mediam se matribus, V.: se in periculum capitis, expose oneself: se in mediam contionem, L.—Of fire, to throw upon, apply, set: aggeri ignem, Cs.: tectis et templis ignīs inferre conati sunt.—To offer, sacrifice, render: Anchisae honores, V.—In an account, to give in, enter: sumptum civibus: rationes falsas.—Fig., to bring forward, adduce, introduce, produce, make, excite, occasion, cause, inflict: iniuriam, Cs.: in re severā sermonem: mentionem, mention, L.: alius aliā causā inlatā, alleging various pretexts, Cs.: iniuriis in socios inferendis: periculum civibus: sibi dedecus, O.: mors inlata per scelus īsdem: pestilentiam agris, L.: impeditis volnera, wound, Cs.: aliis proditionis crimen.—To conclude, infer, draw an inference.

    Latin-English dictionary > īn-ferō

  • 13 comitio

    comitiare, comitiavi, comitiatus V INTRANS
    offer sacrifice after which comitia could be held; go to comitia (L+S)

    Latin-English dictionary > comitio

  • 14 poricio

    porrĭcĭo ( porĭ-), ēci, ectum, 3, v. a. [old prep. port (v. pōno) and root ric-, to extend; cf. rica, a flowing veil].
    I.
    Lit., to lay before, to offer sacrifice to the gods: exta porriciunto, diis danto in altaria, Veran. ap. Macr. S. 3, 2: atrocia porriciunt exta ministratores, Naev. ap. Non. 76, 6; Plaut. Ps. 1, 3, 32:

    cruda exta in mare porricit,

    Liv. 29, 27; cf.:

    extaque salsos Porriciam in fluctus,

    Verg. A. 5, 238 and 776; Fenest. ap. Non. 154, 21.—Prov.: inter caesa et porrecta ut aiunt, between the slaying and the offering of the victim, i. e. at the last moment, at the eleventh hour, Cic. Att. 5, 18, 1.—
    * II.
    Transf., apart from relig. lang., to bring forth, produce any thing:

    seges frumentum porricit,

    Varr. R. R. 1, 29 fin.

    Lewis & Short latin dictionary > poricio

  • 15 porricio

    porrĭcĭo ( porĭ-), ēci, ectum, 3, v. a. [old prep. port (v. pōno) and root ric-, to extend; cf. rica, a flowing veil].
    I.
    Lit., to lay before, to offer sacrifice to the gods: exta porriciunto, diis danto in altaria, Veran. ap. Macr. S. 3, 2: atrocia porriciunt exta ministratores, Naev. ap. Non. 76, 6; Plaut. Ps. 1, 3, 32:

    cruda exta in mare porricit,

    Liv. 29, 27; cf.:

    extaque salsos Porriciam in fluctus,

    Verg. A. 5, 238 and 776; Fenest. ap. Non. 154, 21.—Prov.: inter caesa et porrecta ut aiunt, between the slaying and the offering of the victim, i. e. at the last moment, at the eleventh hour, Cic. Att. 5, 18, 1.—
    * II.
    Transf., apart from relig. lang., to bring forth, produce any thing:

    seges frumentum porricit,

    Varr. R. R. 1, 29 fin.

    Lewis & Short latin dictionary > porricio

  • 16 obfero

    offĕro ( obf-), obtŭli, oblātum, v. a. [ob-fero], to bring before; to present, offer; to show, exhibit (class.; cf. obicio, ostendo).
    I.
    In gen.:

    incommode illis fors obtulerat adventum meum,

    Ter. Hec. 3, 3, 10; cf.:

    opportune te obtulisti mihi obviam,

    id. Ad. 3, 2, 24; id. Hec. 5, 3, 10; Cic. Att. 3, 10, 2:

    strictamque aciem venientibus offert,

    presents, opposes, Verg. A. 6, 291:

    speciem offerre,

    to present a false appearance, Cic. Div. 1, 37, 81.—In pass.: offerri, mid., to show one's self, appear; to meet, encounter:

    multis in difficillimis rebus praesens auxilium ejus (numinis) oblatum est,

    Cic. Verr. 2, 4, 49, § 108:

    oblata religio est,

    a religious scruple struck him, id. Fam. 10, 12, 3:

    metu oblato,

    id. ib. 15, 1, 5:

    lex quaedam videbatur oblata,

    id. Phil. 1, 2, 4.—
    II.
    In partic.
    A.
    To offer, expose; to bring forward, adduce:

    ne offeramus nos periculis sine causā,

    Cic. Off. 1, 24, 83; so,

    se morti,

    Caes. B. G. 7, 77:

    se ad mortem,

    Cic. Tusc. 1, 15, 32:

    obtulimus nos ad prima pericula,

    Ov. M. 13, 42:

    vitam in discrimen,

    Cic. Sest. 28, 61:

    moram offerre alicui,

    Plaut. Poen. 4, 2, 30:

    nam tu nunc vides pro tuo caro capite carum offerre me meum caput vilitati,

    id. Capt. 2, 2, 34:

    sponte suā leto caput obvius optulit ipse,

    Lucr. 3, 1041; cf. Cic. Sull. 30, 84; id. Sest. 1, 1; Liv. 3, 1; 31, 50:

    criminibus oblatis,

    brought forward, adduced, Cic. Lael. 18, 65.—
    B.
    To offer, proffer; to bring, cause, occasion, confer, bestow; to inflict, etc. (cf. promitto, recipio, infero):

    foedus,

    Verg. A. 12, 109:

    in omnia ultro suam offerens operam,

    Liv. 40, 23:

    di tibi semper omnia optata offerant,

    Ter. Ad. 5, 9, 21:

    alicui optatissimum beneficium,

    Caes. B. G. 6, 42:

    hoc tantum boni, quod vobis ab dis immortalibus oblatum et datum est,

    Cic. Imp. Pomp. 16, 49:

    datum atque oblatum,

    id. Verr. 1, 1, 1; 2, 4, 49, § 103: ut nunc hac re mihi opem et auxilium offeras, bring me aid and assistance, help me, Lucil. ap. Non. 360, 25:

    laetitiam,

    to procure, Ter. Hec. 5, 3, 18:

    alicui injuriam,

    id. ib. 5, 1, 14:

    vitium virgini,

    id. ib. 3, 3, 23:

    stuprum alicui,

    Cic. Phil. 2, 38, 99:

    mortem alicui,

    id. Sest. 21, 48: sibi molestiam atque aerumnam offerre, to bring, procure, occasion, Lucil. ap. Non. 360, 23: occasio ad occupandam Asiam oblata, Cic. Imp. Pomp. 2, 4:

    seque offert suscepturum,

    offers, Tac. A. 11, 33:

    rusticus offerebat se intercessurum senatus consulto,

    id. ib. 16, 26:

    oblatā facultate in castra sese receperunt,

    Caes. B. G. 1, 72.—
    2.
    In eccl. Lat.
    (α).
    To offer to God, to consecrate, dedicate, Prud. Cath. 5, 150; Vulg. Exod. 38, 24; 39, 32.—
    (β).
    To offer up, sacrifice, Sulp. Sev. Dial. 2, 2:

    Domino,

    Vulg. Gen. 4, 3:

    pro filio,

    id. ib. 22, 13:

    ex scelere,

    id. Prov. 21, 27:

    semet ipsum Deo,

    id. Heb. 9, 14 et saep.

    Lewis & Short latin dictionary > obfero

  • 17 offero

    offĕro ( obf-), obtŭli, oblātum, v. a. [ob-fero], to bring before; to present, offer; to show, exhibit (class.; cf. obicio, ostendo).
    I.
    In gen.:

    incommode illis fors obtulerat adventum meum,

    Ter. Hec. 3, 3, 10; cf.:

    opportune te obtulisti mihi obviam,

    id. Ad. 3, 2, 24; id. Hec. 5, 3, 10; Cic. Att. 3, 10, 2:

    strictamque aciem venientibus offert,

    presents, opposes, Verg. A. 6, 291:

    speciem offerre,

    to present a false appearance, Cic. Div. 1, 37, 81.—In pass.: offerri, mid., to show one's self, appear; to meet, encounter:

    multis in difficillimis rebus praesens auxilium ejus (numinis) oblatum est,

    Cic. Verr. 2, 4, 49, § 108:

    oblata religio est,

    a religious scruple struck him, id. Fam. 10, 12, 3:

    metu oblato,

    id. ib. 15, 1, 5:

    lex quaedam videbatur oblata,

    id. Phil. 1, 2, 4.—
    II.
    In partic.
    A.
    To offer, expose; to bring forward, adduce:

    ne offeramus nos periculis sine causā,

    Cic. Off. 1, 24, 83; so,

    se morti,

    Caes. B. G. 7, 77:

    se ad mortem,

    Cic. Tusc. 1, 15, 32:

    obtulimus nos ad prima pericula,

    Ov. M. 13, 42:

    vitam in discrimen,

    Cic. Sest. 28, 61:

    moram offerre alicui,

    Plaut. Poen. 4, 2, 30:

    nam tu nunc vides pro tuo caro capite carum offerre me meum caput vilitati,

    id. Capt. 2, 2, 34:

    sponte suā leto caput obvius optulit ipse,

    Lucr. 3, 1041; cf. Cic. Sull. 30, 84; id. Sest. 1, 1; Liv. 3, 1; 31, 50:

    criminibus oblatis,

    brought forward, adduced, Cic. Lael. 18, 65.—
    B.
    To offer, proffer; to bring, cause, occasion, confer, bestow; to inflict, etc. (cf. promitto, recipio, infero):

    foedus,

    Verg. A. 12, 109:

    in omnia ultro suam offerens operam,

    Liv. 40, 23:

    di tibi semper omnia optata offerant,

    Ter. Ad. 5, 9, 21:

    alicui optatissimum beneficium,

    Caes. B. G. 6, 42:

    hoc tantum boni, quod vobis ab dis immortalibus oblatum et datum est,

    Cic. Imp. Pomp. 16, 49:

    datum atque oblatum,

    id. Verr. 1, 1, 1; 2, 4, 49, § 103: ut nunc hac re mihi opem et auxilium offeras, bring me aid and assistance, help me, Lucil. ap. Non. 360, 25:

    laetitiam,

    to procure, Ter. Hec. 5, 3, 18:

    alicui injuriam,

    id. ib. 5, 1, 14:

    vitium virgini,

    id. ib. 3, 3, 23:

    stuprum alicui,

    Cic. Phil. 2, 38, 99:

    mortem alicui,

    id. Sest. 21, 48: sibi molestiam atque aerumnam offerre, to bring, procure, occasion, Lucil. ap. Non. 360, 23: occasio ad occupandam Asiam oblata, Cic. Imp. Pomp. 2, 4:

    seque offert suscepturum,

    offers, Tac. A. 11, 33:

    rusticus offerebat se intercessurum senatus consulto,

    id. ib. 16, 26:

    oblatā facultate in castra sese receperunt,

    Caes. B. G. 1, 72.—
    2.
    In eccl. Lat.
    (α).
    To offer to God, to consecrate, dedicate, Prud. Cath. 5, 150; Vulg. Exod. 38, 24; 39, 32.—
    (β).
    To offer up, sacrifice, Sulp. Sev. Dial. 2, 2:

    Domino,

    Vulg. Gen. 4, 3:

    pro filio,

    id. ib. 22, 13:

    ex scelere,

    id. Prov. 21, 27:

    semet ipsum Deo,

    id. Heb. 9, 14 et saep.

    Lewis & Short latin dictionary > offero

  • 18 sacrifico

    sā̆crĭfĭco (ante-class. collat. form sā̆crŭfĭco), āvi, ātum, 1, v. n. and a. ( dep. collat. form sā̆crĭfĭcor, āri, ante-class., Varr. L. L. 6, § 18 Müll.; id. R. R. 2, 8, 1; 2, 11, 5; id. ap. Non. 480, 2 sq.; cf. Gell. 18, 12 fin., and Varr. L. L. 9, § 105 ib.; so,

    late Lat., sacrificati,

    Christians who sacrifice to the gods under persecution, Cypr. Ep. 52) [sacer-facio], to make or offer a sacrifice, to sacrifice (freq. and class.).
    (α).
    Neutr. absol.:

    nunc sacruficabo,

    Plaut. Rud. 4, 7, 37; 1, 2, 44 sq.; id. Aul. 3, 6, 43; id. Mil. 3, 1, 117; id. Poen. 1, 2, 109;

    Ter.Phorm. 4, 4, 21: principem in sacrificando Janum esse voluerunt,

    Cic. N. D. 2, 27, 67; Liv. 25, 1 (repeatedly); 44, 14; Quint. 1, 10, 33; Ov. M. 14, 84 al.; cf.:

    noctu sacruficatum ire,

    Plaut. Poen. 1, 2, 107.—With dat.:

    si sacruficem summo Jovi, etc.,

    Plaut. Ps. 1, 3, 31:

    alicui deo,

    id. Am. 3, 3, 28; id. Truc. 2, 4, 69:

    Herculi sacrificare velle se dixit,

    Curt. 4, 2, 3.—With abl.:

    summo Jovi argento,

    Plaut. Most. 1, 3, 84:

    Orco hostiis,

    id. Ep. 2, 1, 7:

    Junoni reginae majoribus hostiis,

    Liv. 22, 1, 17; 28, 38, 8; 32, 1, 13; 36, 21, 9; and so without a dat., id. 37, 47, 5; 40, 2, 4; 42, 20, 3.—With pro:

    pro populo,

    Liv. 4, 54, 7; 26, 33, 8; Varr. R. R. 2, 8, 1.— Impers. pass.:

    secundum segetes huic deo sacrificatur,

    Varr. L. L. 6, 3, 16:

    pure et caste a matronis sacrificatum,

    Liv. 27, 37:

    cui (Angeronae) sacrificatur a. d. XII. Kal. Januar.,

    Plin. 3, 5, 9, § 65; 16, 6, 8, § 24. —
    (β).
    Act., Plaut. Stich. 1, 3, 97:

    ullum turis granum,

    id. Poen. 2, 3:

    pecora,

    Liv. 41, 18:

    ignavam suem,

    Ov. F. 4, 414:

    hoc poculum deis,

    Varr. L. L. 5, § 122 Müll.:

    lustra Apollini pro me exercitibusque et classibus,

    Liv. 45, 41.— Pass.:

    eo die Junoni mulieres sacrificantur, Varr.L.L. 6, 18: nec duobus nisi certis diis una sacrificari oportere,

    Val. Max. 1, 1, 8:

    editi dii quibus sacrificaretur,

    Liv. 30, 2, 13; 35, 43, 3; 37, 37, 2:

    in pelliculis sacrificatorum animalium,

    Plin. 36, 21, 39, § 151.

    Lewis & Short latin dictionary > sacrifico

  • 19 sacrificor

    sā̆crĭfĭco (ante-class. collat. form sā̆crŭfĭco), āvi, ātum, 1, v. n. and a. ( dep. collat. form sā̆crĭfĭcor, āri, ante-class., Varr. L. L. 6, § 18 Müll.; id. R. R. 2, 8, 1; 2, 11, 5; id. ap. Non. 480, 2 sq.; cf. Gell. 18, 12 fin., and Varr. L. L. 9, § 105 ib.; so,

    late Lat., sacrificati,

    Christians who sacrifice to the gods under persecution, Cypr. Ep. 52) [sacer-facio], to make or offer a sacrifice, to sacrifice (freq. and class.).
    (α).
    Neutr. absol.:

    nunc sacruficabo,

    Plaut. Rud. 4, 7, 37; 1, 2, 44 sq.; id. Aul. 3, 6, 43; id. Mil. 3, 1, 117; id. Poen. 1, 2, 109;

    Ter.Phorm. 4, 4, 21: principem in sacrificando Janum esse voluerunt,

    Cic. N. D. 2, 27, 67; Liv. 25, 1 (repeatedly); 44, 14; Quint. 1, 10, 33; Ov. M. 14, 84 al.; cf.:

    noctu sacruficatum ire,

    Plaut. Poen. 1, 2, 107.—With dat.:

    si sacruficem summo Jovi, etc.,

    Plaut. Ps. 1, 3, 31:

    alicui deo,

    id. Am. 3, 3, 28; id. Truc. 2, 4, 69:

    Herculi sacrificare velle se dixit,

    Curt. 4, 2, 3.—With abl.:

    summo Jovi argento,

    Plaut. Most. 1, 3, 84:

    Orco hostiis,

    id. Ep. 2, 1, 7:

    Junoni reginae majoribus hostiis,

    Liv. 22, 1, 17; 28, 38, 8; 32, 1, 13; 36, 21, 9; and so without a dat., id. 37, 47, 5; 40, 2, 4; 42, 20, 3.—With pro:

    pro populo,

    Liv. 4, 54, 7; 26, 33, 8; Varr. R. R. 2, 8, 1.— Impers. pass.:

    secundum segetes huic deo sacrificatur,

    Varr. L. L. 6, 3, 16:

    pure et caste a matronis sacrificatum,

    Liv. 27, 37:

    cui (Angeronae) sacrificatur a. d. XII. Kal. Januar.,

    Plin. 3, 5, 9, § 65; 16, 6, 8, § 24. —
    (β).
    Act., Plaut. Stich. 1, 3, 97:

    ullum turis granum,

    id. Poen. 2, 3:

    pecora,

    Liv. 41, 18:

    ignavam suem,

    Ov. F. 4, 414:

    hoc poculum deis,

    Varr. L. L. 5, § 122 Müll.:

    lustra Apollini pro me exercitibusque et classibus,

    Liv. 45, 41.— Pass.:

    eo die Junoni mulieres sacrificantur, Varr.L.L. 6, 18: nec duobus nisi certis diis una sacrificari oportere,

    Val. Max. 1, 1, 8:

    editi dii quibus sacrificaretur,

    Liv. 30, 2, 13; 35, 43, 3; 37, 37, 2:

    in pelliculis sacrificatorum animalium,

    Plin. 36, 21, 39, § 151.

    Lewis & Short latin dictionary > sacrificor

  • 20 immolo

    immolare, immolavi, immolatus V
    sacrifice, offer (victim) in sacrifice; sprinkle with sacred meal; immolate

    Latin-English dictionary > immolo

См. также в других словарях:

  • offer sacrifice — index propitiate Burton s Legal Thesaurus. William C. Burton. 2006 …   Law dictionary

  • Sacrifice of the Mass — • The word Mass (missa) first established itself as the general designation for the Eucharistic Sacrifice in the West after the time of Pope Gregory the Great, the early Church having used the expression the breaking of bread (fractio panis) or… …   Catholic encyclopedia

  • Sacrifice — • This term is identical with the English offering (Latin offerre) and the German Opfer Catholic Encyclopedia. Kevin Knight. 2006. Sacrifice     Sacrifice      …   Catholic encyclopedia

  • Sacrifice — Sac ri*fice, v. i. To make offerings to God, or to a deity, of things consumed on the altar; to offer sacrifice. [1913 Webster] O teacher, some great mischief hath befallen To that meek man, who well had sacrificed. Milton. [1913 Webster] …   The Collaborative International Dictionary of English

  • offer — v 1. tender, proffer, present, hold out, extend, put or place at [s.o s] disposal. 2. propose, pose, put forward, suggest, recommend, advance, propound; submit, set before, put to choice; move, make a motion. 3. volunteer, come or step forward,… …   A Note on the Style of the synonym finder

  • sacrifice — Synonyms and related words: abandon, abandonment, abjuration, abjure, altruism, annihilate, appease, bane, be bereaved of, bereave of life, bereavement, blood, bloodletting, bloodshed, braining, burnt offering, carry away, carry off, cease, cede …   Moby Thesaurus

  • offer — {{11}}offer (n.) early 15c., from O.Fr. offre (12c.), verbal noun from offrir (see OFFER (Cf. offer) (v.)). The native noun formation is OFFERING (Cf. offering). {{12}}offer (v.) O.E. ofrian to offer, sacrifice, bring an oblation, from L. offerre …   Etymology dictionary

  • Sacrifice — (from a Middle English verb meaning to make sacred , from Old French, from Latin sacrificium : sacr , sacred + facere , to make ) is commonly known as the practice of offering food, objects (typically valuables), or the lives of animals or people …   Wikipedia

  • Offer — Of fer, v. t. [imp. & p. p. {Offered}; p. pr. & vb. n. {Offering}.] [OE. offren, {AS}. offrian to sacrifice, fr. L. offerre; ob (see {OB }) + ferre to bear, bring. The English word was influenced by F. offrir to offer, of the same origin. See 1st …   The Collaborative International Dictionary of English

  • sacrifice — [sak′rə fīs΄] n. [OFr < L sacrificium < sacer, SACRED + facere, to make, DO1] 1. a) the act of offering the life of a person or animal, or some object, in propitiation of or homage to a deity b) something so offered 2 …   English World dictionary

  • offer — [ôf′ər, äf′ər] vt. [ME offren < OE & OFr: OE offrian < LL(Ec) offerre, to offer to God, sacrifice; OFr offrir: both < L offerre, to bring before, present, show < ob (see OB ) + ferre, to BEAR1] 1. to present to God or a god in an act… …   English World dictionary

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»